Uroczyste Poświęcenie Nagrobków Żołnierskich, Batorz, 16 września 2023
Uroczyste Poświęcenie Nagrobków Żołnierskich, Batorz, 16 września 2023
Kiedy grób st. strz. Waleriana Dąbrowskiego na batorskim cmentarzu został imiennie zidentyfikowany i odnalazła się jego rodzina, powstała konieczna potrzeba wybudowania nagrobka godnego żołnierza polskiego. Pewne, wstępne starania w tym kierunku podjęła córka żołnierza – Janina z Leżajska, wspierana w tym zamiarze przez Mateusza Siembidę z Lublina. W związku z tym IPN musiał przeprowadzić kwerendę na miejscu. Wiosną 2021 roku na batorskim cmentarzu pojawił się pan Jacek Rogala z lubelskiego oddziału tej instytucji, oprowadzany po terenie przez wspomnianego wcześniej Mateusza.
Gościowi pokazano nieznane IPN – owi wojenne mogiły i groby weteranów, licznie obecne na batorskim cmentarzu, a także w terenie m. in. w Aleksandrówce i na batorskich polach. Do realizacji, oprócz nagrobka Waleriana Dąbrowskiego – Jacek Rogala wybrał mocno zniszczony grób Jana Kołodziejczyka – weterana września 39 r., katorżnika a następnie żołnierza PSZ na Zachodzie. O wyborze grobu Kołodziejczyka zdecydował dobrze udokumentowany szlak bojowy. Dokumentację przechowuje miejscowe muzeum. O dziwo więcej wątpliwości dla IPN nastręczała skromna mogiła st. strzelca Dąbrowskiego. Mieli trudności z ustaleniem szlaku bojowego 78 PP, w którym żołnierz ten służył, nie wiedzieli skąd ten pułk wziął się w tym miejscu. Pokazuje to jak marnie udokumentowana jest wojna Polska 39 roku. Jak się okazuje, nie zawsze wystarcza akt zgonu i potwierdzenie miejsca pochówku nawet przez niemieckie archiwum wojenne i relacje miejscowej ludności, aby bez problemów przystąpić do budowy nagrobka. Tłumaczone to jest kilkoma nieprzyjemnymi wpadkami przy realizacji podobnych projektów.
Ostatecznie, dziarska i zdecydowana postawa córki żołnierza, która osobiście dwa razy odwiedziła siedzibę IPN w Lublinie, sprawiła, że projekt budowy nagrobka doczekał się szybkiej realizacji. Nagrobki wykonały firmy kamieniarskie z Janowa – (Kołodziejczyka) i Zamościa – (st. strz. Dąbrowskiego) wg. projektów IPN, zaakceptowanych przez konserwatora zabytków i rodziny żołnierzy.
Oficjalnego przekazania rodzinom i poświęcenia nagrobków dokonano w dniu 16 września. W tym celu zorganizowana została uroczystość z udziałem: rodzin poległych, przedstawiciela IPN Jacka Rogali, nauczycieli ze Szkoły Podstawowej w Batorzu – z nowo mianowaną dyrektor Elżbietą Wójcik i uczniów starszych klas – wraz z pocztem sztandarowym, niektórych radnych, sołtysów; wójta gminy Batorz reprezentował dyr. GOK – Jarosław Kowalski. Poświęcenia nowych nagrobków dokonał proboszcz par. Batorz Zbigniew Swatek. Ceremoniał wojskowy: wystawienie wart przy grobach, apel poległych (który odczytał Piotr Groszek, on też sprawował funkcję mistrza ceremonii) i salwa honorowa w wykonaniu naszej Grupy. Dowódcą uroczystości był Mirosław Wielgus. Na zakończenie organizatorzy przygotowali poczęstunek dla uczestników zasponsorowany w głównej mierze przez rodzinę Dąbrowskich z Leżajska i Jasła.
Foto i wideo relacja TS.
