Widowisko Historyczne „Publiczna Egzekucja Zakładników w Zakrzówku 25 X 1943 r.”, 29 października 2023

Widowisko Historyczne „Publiczna Egzekucja Zakładników w Zakrzówku 25 X 1943 r.”, 29 października 2023

Zakrzówek uczcił pamięć swych dawnych mieszkańców, którym przyszło żyć  w czasach  wojny i okupacji. Ten duży i ludny ośrodek małomiasteczkowo-wiejski dawał się Niemcom mocno we znaki. Działały tu liczne, dobrze uzbrojone oddziały partyzanckie, które utrudniały i paraliżowały planową grabież ludności. Wcześniej czy później, musiało to się spotkać z niemiecką akcją odwetową. Do tego celu wykorzystano dyrektywę generalnego gubernatora Hansa Franka, nakazującą dokonywanie publicznych egzekucji na ludności polskiej. Jak zwykle okupant zastosował odpowiedzialność zbiorową. Aresztowano w większości osoby przypadkowe, których główną winą było to, że pochodziły z miejscowości uznawanych przez Niemców za bandyckie. Miała to być zemsta i czynnik odstraszający.

Z obawy przed partyzantką, o terminie egzekucji poinformowano mieszkańców dopiero na kilka godzin przed planowanym mordem. Wybrano też nietypową porę, godziny popołudniowe, zwykle bowiem okupanci operowali nad ranem. Ponadto, przedsięwzięli środki ostrożności w postaci silnej asekuracji bronią maszynową. Wtedy, w październiku 1943 roku Wehrmacht osłabiony klęskami na froncie wschodnim nie był już stanie zapewnić dostatecznej osłony formacjom policyjnym dokonującym pacyfikacji. Gdyby egzekucji nie przeprowadzono z zaskoczenia, to los biorących w niej udział oprawców byłby przesądzony. Po zamordowaniu 21 osób Niemcy czym prędzej uciekli do Lublina.

Uroczystości 80 rocznicy mordu zorganizowało Centrum Kultury i Biblioteki w Zakrzówku. Centralną częścią obchodów była uroczysta msza święta w kościele parafialnym, odprawiona w intencji ofiar mordu, którą sprawował ks. dziekan Dariusz Ziółkowski – proboszcz parafii Zakrzówek. On też wygłosił okolicznościowe słowo Boże. Część oficjalna odbyła się w miejscu kaźni przy pomniku ofiar na tzw. łączce. Złożyły się na nią: odegranie hymnu państwowego, podniesienie flagi na maszt, apel poległych i salwa honorowa, złożenie wieńców i okolicznościowe wystąpienia. Poświęcenia odnowionego pomnika dokonał ks. D. Ziółkowski.

Na uroczystość przybyli: rodziny ofiar, parlamentarzyści, władze samorządowe miast i gmin skąd pochodzili zamordowani,  nauczyciele wraz z uczniami, OSP z terenu gminy Zakrzówek, przedstawiciele stowarzyszeń, poczty sztandarowe, mieszkańcy regionu.

Oprawa wojskowa: asysta w czasie mszy, apel poległych odczytany przez Piotra Groszka i salwa honorowa w wykonaniu naszej Grupy. Poczet sztandarowy wystawiły wojska inżynieryjne z Niska, wartę przy pomniku, poczet flagowy i asystę do wieńców WOT z Kraśnika.

Wieńce złożyli: poseł na Sejm Kazimierz Choma, burmistrz Modliborzyc Witold Kowalik, wójt gminy Zakrzówek Józef Potocki, rodziny ofiar z Urzędowa, Zakrzówka i Wilkołaza, od: marszałka województwa lubelskiego Jarosława Stawiarskiego, starosty kraśnickiego Pawła Kudrela, delegacja gminy Wilkołaz, delegacja Związku Piłsudczyków Okręg Kraśnik ,przedstawiciele szkół podstawowych z :Zakrzówka, Sulowa, Studzianek, Rudnika Drugiego i Bystrzycy, delegacja przedszkola w Zakrzówku, delegacja OSP z terenu gminy Zakrzówek, kapitan lotnictwa Stanisław Sumera.

Okolicznościowe listy do uczestników wydarzenia nadesłali: Jarosław Stawiarski – marszałek województwa lubelskiego i starosta kraśnicki Paweł Kudrel. Głos zabrali: wójt gminy Zakrzówek Józef Potocki oraz przedstawiciele rodzin ofiar z Zakrzówka i Urzędowa. Dowódcą uroczystości był M. Wielgus. Funkcję mistrza ceremonii sprawowała Karolina Makuch. Uroczystość uświetniła orkiestra dęta CKiB  w Zakrzówku.

Foto wideo relacja TS.

Po zakończeniu części oficjalnej odbyło się  widowisko historyczne w 11 odsłonach, parte na kanwie tragicznych wydarzeń z 25 października 1943 r. Wzbogacone zostało o najważniejsze wątki wydarzeń wojennych w gminie Zakrzówek. Scenariusz i reżyseria inscenizacji w wykonaniu naszej Grupy. Sprawy organizacyjne, kontakt z Grupami rekonstrukcyjnymi – M. Wielgus, dekoracje wójt Gminy Szastarka – Artur Jaskowski, narracja i komentarze – Dariusz Wajs.

W widowisku udział wzięli:

• GRH im. płka Zieleniewskiego z Majdanu Obleszcze
• GRH Ordon z Łańcuta
• GRH im. por. Konrada Bartoszewskiego ps. Wir z Biłgoraja
• GRH im. cc Hieronima Dekutowskiego Zapory z Bełżyc
• Grupa Artystyczna Rekonstrukto z Dębiny
• KGW Studzianki oraz osoby niezrzeszone ze Studzianek, Zakrzówka i Lublina.